Yapay zekâ kullanımı coğrafyaya, iktisada yahut kültürel dinamiklere nazaran değişiyor mu?
Bir öbür soru ise şu: Hangi ülke ne kadar faal yapay zekâ kullanımında ve Türkiye bunun neresinde?
Küresel perspektifte yapay zekâ ne kadar kullanılıyor?
Yapay zekânın hayatımızda çarpıcı bir biçimde tesir gösterdiği son yıllarda çeşitli dallarda ihtilaller yaşanıyor. Lakin bu ihtilal coğrafya göz önüne alındığında tıpkı oranlarda ilerleme kaydetmiyor. Yapay zekânın kullanımı ülkelerin ekonomik gelişmişliği, teknolojiye erişimleri ve eğitim düzeyleriyle doğrudan bağlı.
Amerika
Yapay zekânın en ağır kullanımı sıralamasında ABD birinci sırada diyebiliriz. Bilhassa teknoloji ve savunma dallarında ABD önder pozisyonda bulunuyor.
Google, Microsoft, Amazon üzere teknoloji devleri, yapay zekâ yazılımlarıyla arama motorlarından bulut bilişime kadar pek çok alanda büyük atılımlar gerçekleştiriyor.
ABD ayrıyeten sağlık sektöründe de yapay zekâyı etkin olarak kullanıyor. Teşhiste ve tedavi seçeneklerinde yapay zekânın yetenekleriyle şahsileştirilmiş tedavi de ön planda.
Çin
Çin ise ABD’nin en büyük rakibi olarak karşımıza çıkıyor ve veri yetenekleriyle de bu yarışı güçlendiriyor. Devasa bilgi havuzlarına erişim, yapay zekânın eğitilmesi için de eksiksiz bir kaynak oluşturuyor.
Güvenlik konusunda da Çin, yapay zekâyı faal bir formda kullanıyor. Yüz tanıma sistemlerinden toplumsal sistem sağlamaya kadar giden bölüm ağacında sıhhat da ön planda.
Çin, bu yıl sonunda yapay zekâ hastanesini açıyor. Günde 3 bin hastayı tedavi edecek sistem hayata geçince sıhhat konusunda asıl ihtilali Çin yapmış olacak üzere duruyor.
Avrupa
Avrupa Birliği ülkelerinde ise durum doğal ki bu kadar gösterişli değil lakin kayda kıymet çalışmalar var. Etik ve insan haklarına saygı çerçevesinde ilerlemeye ihtimam gösteriliyor.
Örneğin İngiltere’de adalet ve hukuk sistemlerinde yapay zekâ geliştirmelerini adil olmak için kullanıyor. Birçok Avrupa ülkesinde de yeniden sıhhat alanında önemli yatırımlar yapılıyor. Dijital sıhhat hizmetleri ve robotik cerrahi uygulamaları günden güne kendini gösteriyor.
Türkiye yapay zekâda nerede duruyor?
Türkiye’de yapay zekânın gelişimi global trendlere nazaran biraz daha geride lakin son yıllarda atılan adımlar da umut verici. Devlet siyasetleriyle, özel dal yatırımlarında ve akademik çalışmalarda yapay zekâya teşvikler başladı.
Türkiye, sıhhat sistemiyle dünyanın tercih ettiği de bir ülke aslında. Verilen sıhhat hizmetlerinde radyoloji ve patoloji gibi geniş kapsamlı sistemlerde yapay zekâ takviyeli sistemler başlatılıyor. Natürel ki büyük data toplamalarda çalışmalar devam ediyor fakat robotik cerrahi de ülkemizde kullanımı mevcut bir ayrıntı.
Adalet sisteminde ise şimdi başlangıç basamağındayız diyebiliriz lakin somut adımlarımız yok ve bu fikre karşı çıkanlar da var. Görüşlerde yapay zekânın gerekliliği olmamasının sebebi ise bilişsel yapı.
Geliştirdiğimiz alanlar da yok değil.
Teknoloji ve mühendislik alanında ise daha umut verici çalışmalar mevcut. Yapay zekâ Türkiye’de kendini bilhassa savunma endüstrinde gösteriyor.
ASELSAN ve TUSAŞ gibi şirketler, otonom sistemler ve yapay zekâ dayanaklı çalışmalarda faal rol oynuyor ve yapılan AR-GE çalışmalarıyla Türkiye’yi bu manada bir güç hâline getirme maksatları var.
Ayrıca teknolojik start-up’ların da yapay zekâ uygulamalarına büyük ilgi gösterdiği görülüyor. Bilhassa fintech, lojistik ve e-ticaret alanlarında yapay zekâ temelli tahliller geliştiriliyor.
Kişiselleştirilmiş eğitim modelleri ve gelişimleri ile eğitimde de yapay zekâ gelişiyor. Genç nüfusun var oluşu ise yapay zekânın iş gücünü nasıl etkileyeceği ve mevcut işlerdeki otomasyonların bu nüfus üzerinde nasıl bir tesir yaratacağı üzerine çalışılması gerekiyor.
Gençlerin yapay zekâya merakı olsa da erişim ve teknolojik eksikliklerin giderilmesi gerektiği gerçeği de var.
Türkiye nereye gidiyor?
Eğitim yatırımları ve artan teknoloji şuuruyla yapay zekâ tabanlı sistemlerin süratli biçimde benimsenmesi gerekiyor. Milletlerarası Yapay Zekâ Endeksi’nde 160 ülke ortasında 47. sırada yer alıyoruz ve bunun geliştirilmesi gerekiyor.
Bunun için de büyük bilgi idaresi ve depolama altyapı yatırımlarının ciddi biçimde arttırılması gerekiyor. Yapay zekânın etik ve adil halde kullanılabilmesi için düzenlemelerin de yapılması gerekiyor. Bu hem adalet hem de öbür bölümler için kritik ehemmiyete sahip.
Mühendislerin, araştırmacıların yetiştirilmesi de gerekiyor ki bu alanda rekabet gücümüz artsın. Sunduğu fırsatlar ve risklerin de derinlemesine masaya yatırılması yapılacak adımlar ortasında.
Sonuç olarak yapay zekânın da yazgısı evet coğrafya lakin bu mukadderata razı olmamak için de yapılacak şeyler var.
Yapay zekâ hakkında bu içeriklerimizi de inceleyebilirsiniz:
